good samaritanGreek thuchang leitourgia (li-tour-gia) hin akoudoh chu, “natoh (service),” “houthu a natoh (ministry),” or “Pathen hou (worship)” – New Testament a ki mujing thuchang khat ahi. Eiho het dan chun Pathen nia ki khoma che or hou in sunga vahchoi la sah a, Pathen thu ngaiya i-cheu chu Pathen hou (worship) ahi, chule Pastor i-hiham or pator ho bou, missionary/Evangelist i-hiham or missionary/Evangelist ho bou Pathen natong in i-gel jiuve. Atah mong in ahinai. Ahin hiche article neocha a iseinom uchu, itobang hokhu Pathen natong ham! Koi tobang in Pathen na a tohthei ham! Leitourgia, (Pathen na) iti toh ding ham ti ahi.

Samaritan mipha pan vetlom tah in Christian natoh leitourgia chu ahiding doltah in apodoh in ahi. Thulema kisei midangho banga, Samaritanpan jong machang pa chu don louva a dalhah thei ahi. Ahin, aman amun, alung asen, akoma achen, avoh nau maha hochu thao asunpehin, amaha hochu atomin, apohpo asa chunga atousahin, jinlhun in’ah apuilut’in ajenin, aman jouse ama sumin ape in, adam kahsea akijenna lutding jouse jong pekit dingin akitem kit in ahi (Luke 10:29-37). Ahin hiche Samaritan miphapa thulem sei kajah jousen, Pathen natoh leitourgia, Samaritan mipha pan atohdan Jesun adoi pipen hi chopkhup in a moral langjoh aha sei johu kaja jing’e.

Pakaiyin Thempu hou gut hole Danthu them ho chutoh Samaritan miphapa leitourgia kikheh dan avetsah joh ahi.  Thempu hole Danthu them ho chu Dan dungjuiya ki tah taha hinkho mang ahiuchu ki nelna bei ahi. Thilong tongkha or thisan tongkha tapou chu aboh ahi (Lev. 21:1-4; 11-212: Num. 5:2-4; 6:9-12; 19:1-20) dan dungjui chun. Hiti chun hou gut na lam chun leitourgia ana nopthap kha tauve. Pakaiyin, hijeh chun hichu, panna bei hougut atin ahi. Ajehchu, dan thu jui bukim keiya, ahivanga iheng ikom, agilkel, adang chah, ana, asa, panpia,  kithopia, pan hu lou chu Pathen lunglam ahipoi.

Hiche Samaritan mipha pa thulem hi ajeh tho ijat ham neiya kisei ahi (Lk. 10:29-37).  Tho chungnung chun, Danthu them ho thudoh, “Kaheng kakom chu koiham?” ti donbutna ahin. Tho nina chu ni masa nikho’a James le John in vana kona mei kong ahung lhaha Samaritante suhmang nading thu ana seilhon, Pakaiyin apho na ahi (Jn. 9:51-56). Pakaiyin, “John le James Samaritan mite na suhmang lhon le hiche toset toha machang pa chu aki thopi ding Samaria-mi hoiba hiding hitam,?” atina tobang ahi. Panpi nachu koiya kona hung ding ham ti koiman akihe jipoi. Tho sungnungpen chun, “Inalo ding ham Jesu hi”? tia lung nachang taha kigellhah nading ahi. Alhangpin hiche thusim ahin, Jesu chu Samaritan miphapan akigel ji’e. Ahinlah phataha igelleh, Jews mi, Judah phunga kon Jesu chu iti Samaria mi hithei dingham? Chutitah sang chun, hiche thusima akivolem, machangpa joh chu Jesu ahi, athoh dan ho jong chi 5 (nga) in a vetsah e: Jerusalem kulpi pamlanga, gucha michom holaha, aponsil alahpehun saguhkeovin, avouvin, athi dingin adalhauve. Hiche thusima athohdan asei ho chu Jesun athoh sohkeiyin ahi. Golgatha, Jerusalem khopi pamlanga, aponsil ahohlhauvin, avouvin, gucha michom teni kikaha, athidingin akhaisangun ahi. Akivolem, gucha michom hon athi dinga adalhah’u, panpi ngaicha chu Jesu joh ahi! Hiche thusim chun ki ngaito nading lungthim eipeuve: “Athi ding kona kidalha, maha po Jesu chu i-nalo ding ham – na dalhah ding ham or na panpi ding ham”? Eidong jing uve tunin jong: “thil chomchom, mun dangdang, gamla tahtaha missionary[1] itiuva sum tam tah taha mi isol uva, ikom uva um, i-lampi pama um, donlou, dailouva kidalha, mahapo Jesu hi Danthu them hole thempu hobanga,  idalhah ding hitam?” Aneopen or ahahsa, agenthei, toset toh, maha po, minoinung, hite ho ki thopi chu Pathen natong ahi. Atah mongin, Pakai Jesun, “Hiche kasopi holaha aneopen khat nabolphat naochu kei nei bolnao ahi” (Matt. 25:40) tin aseiye.

Hijeh chun Christiante leitourgia dingdan chu amun le aphat in apoh ahipoi: Gerezim mol, Jesuralem or Hou Inn chuleh phatbih kah tia kitep jong ahipoi. Christiante leitourgia dingdan chu, aneopen panhu na, a lamvai ki thopi na, a lhasam huna, vaicha genthei ki thopi na, meithai chaga khoto na chu ahi. Hichu mun jousea, phat jousea ahi. Pathen nikhoa dahkal ijat hamkhat’a vahchoila sah le Pathen thu ngaiya hou inn sunga tou ding gelkhoh najalin lamlhong dunga um maha po Jesu chu Thempu hole Danthu them ho bang chun donlouvin, nungsung khaget’u hiute. Gam dangdang, mun gamla tahtaha, sum tam tahtah lut a ikisahlal kahun, ikoma um mahapo, athidinga kilhada Jesu hi Danthu them hole Thempu hobang chun nopthap khatget’u hiute. Bible’in leitourgia dih tah atichu, lam pama athidinga ki dalha Jesu Samaria mipa banga ikithopiuva, ihuhdoh diu chu ahi. Hijeh chun hoilai mun’a umjong leuhen – kailhang dung hihen, lamlen le daipam hijeng jongleh, chuleh nisiha ihinlai sungsea, ikhah-lo sungsea toh thei ahin, toh ding jong ahi. Hichu leitourgia, Christian natoh or Pathen hou dihtah chu ahi. Hichu ahileh, Pastor hole Missionary le Evangelist ho bou Pathen natong thei ahipoi. Mijousen, phat jousea itohthei soh keiyu tina ahi.

[1] Missionary kisol chu adihpoi, aphapoi kati ahipon. Missionary sollou joh chu houbung lhing hitheilou ahi. Ahin hitia gamla tahtah ikhoh sah nalam’un Danthu them hole Pharisee hobanga iheng ikomuva mahapo Jesu inotthapkhah diu tijat umjoh chu ahi. Juda hou lamkai ho gel chun kitah taha dan (law) jui ahiuvin chule Pathen lungdeilam bola kingaito ahiuve. Ahinlah Pathen in Pannabei hougut ana tipeh jo e. Ajeh chu Pathen deilam chu hichu ana hipoi. Hitobang ahijeh chun amaho tobang ihikhah naloudiu dei najala kimin phah ahijobouve.

Leave a comment